وبلاگ علمی مدارس سمپاد و تیزهوشان

آیا در باره جنگلی که نیمی از روز را روی آب است و نیمی دیگر را در زیر آب‌های گرم می‌خوابد چیزی شنیده‌ای؟

به بندر «لافت» می‌رسم؛ بندری در شمال غربی جزیره قشم. ساعت 6 صبح است.

تا آن دور دست‌ها، تا جایی که چشم کار می‌کند، چیزی جز آب‌های آرام خلیج‌ فارس نمی‌بینی. ساعتی می‌مانی، صبر می‌کنی. طولی نمی‌کشد جابه‌جا روی آب لکه‌های تیره‌ای می‌بینی. لکه‌هایی بیشتر و بیشتر که کم‌کم به شاخه‌های سرسبز درختانی انبوه تبدیل می‌شود. آرام و قرار نداریم. وسوسه دیدن جنگل «حرا» ما را به سمت قایق و راهنمای محلی می‌کشاند. حالا دیگر با کمال تعجب، جزیره‌های بزرگی را رو به روی خود می‌بینیم که بستر لجنی‌شان را جنگلی انبوه فرا گرفته است و جیغ و داد انواع پرنده‌ها بر بالای جزیره دمی خاموش نمی‌شود.

اولین بار ابوعلی‌سینا، دانشمند بزرگ ایرانی، درخت این جنگل را حرا نامیده است. درخت حرا درخت خاصی است و در جاهایی می‌روید که هنگام مد دریا، به زیر آب می‌رود. ریشه این درختان هوایی، اسفنجی و زانویی است. هنگامی که بر سطح جنگل پا می‌گذاریم، کف جنگل پر از تیغ‌هایی است که از زمین بیرون زده‌اند.

این تیغ‌ها همان ریشه‌های درختان هستند که به شیوه منحصر به فردی، آب شور دریا را به آب شیرین تبدیل می‌کنند. درختان حرا در اواخر تیرماه و اواسط مرداد ماه به گل می‌نشینند و میوه می‌دهند. گل آنها زرد روشن است و میوه‌شان شیرین و گوارا. میوه بادامی شکل این درختان پس از مدتی بر روی پایه مادری می‌شکفد و دانه آن جوانه می‌زند و سپس داخل آب می‌افتد. جریان شدید امواج، بذر گیاه را به قسمت‌های کم تحرک‌تر دریا می‌برد. سپس بذر حرا بر روی لایه‌های خاک دریا تثبیت می‌شود و رشد و نمو می‌کند.

ارتفاع درختان حرا گاهی به 4 متر و قطر تنه آن تا 30 سانتی متر می‌رسد.

براساس آزمایش‌های انجام شده، برگ درخت حرا علاوه بر خوش‌خوراک بودن برای دام‌ها، ارزش غذایی معادل جو و یونجه دارد و البته میزان پروتئین آن هم بسیار زیاد است،  به همین جهت دامداران سنتی جزیره قشم، از برگ این درختان برای تغذیه چارپایان خود استفاده می‌کنند.

این جنگل‌ها به دلیل مساعد بودن شرایط زیست محیطی‌شان، زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر و نادری است که در فصل‌های سرد سال به آن پناه می‌آورند.

در سایر فصل‌ها نیز که پرندگان بومی، محل مناسبی برای زندگی نمی‌یابند، به این جنگل‌ها پناه می‌آورند. غیر از پرندگان آبزی و مهاجر، خزندگان و ماهی‌ها و حتی برخی از بندپایان و دو کفه‌ای‌ها هم در میان این جنگل‌ها دیده شده‌اند. در ضمن، لاک‌پشت‌های سبز و عقابی، مارهای دریایی سیاه، حواصیل بزرگ هندی، حواصیل سبز و خاکستری، فلامینگو، پلیکان، عقاب ماهیگیر، کفچه نوک، کاکایی و انواع دیگر پرندگان نیز در این جزیره زندگی می‌کنند.

تفاوت IQ و EQ افراد در چیست؟
تقریباً همه افراد واژه ‌IQ‌ یا ضریب هوشی را شنیده‌اند و كم و بیش با مفهوم آن آشنا هستند.
اما آنچه كمی ناشناخته باقی مانده و هنوز گروه زیادی با آن غریبه هستند، ‌EQ‌ یا همان هوش هیجانی است؛ همان چیزی كه براساس نظر دانشمندان می‌تواند عاملی برای موفقیت افراد باشد، همان چیزی كه می‌تواند برای كنترل استرس و اضطراب به فرد كمك كند و همان چیزی كه موجب می‌شود افراد در جامعه موفق‌تر عمل كنند.
سال‌های سال دانشمندان تصور می‌كردند IQ تنها عاملی است كه می‌تواند موفقیت افراد را تعیین و آن را تضمین كند، در حالی كه امروزه نظر آنها تغییر كرده و می‌گویند EQ هم عاملی بسیار مهم برای موفق‌ بودن یا ‌ نبودن افراد مختلف است.‌
البته براساس نظریاتی كه امروزه مطرح می‌شود، EQ حتی مهم‌تر از IQ نیز به حساب می‌آید، به این معنا كه EQ تعریف گسترده‌تری دارد و IQ تنها بخش كوچكی از آن است. ‌
خلاقیت، ارتباط مناسب با دیگران، استفاده از حواس پنجگانه و تجربیات مناسب از حواس همگی در محدوده هوش‌هیجانی، هوش‌عاطفی یا همان هوش‌احساسی جای می‌گیرد البته باید بدانید هوش‌هیجانی قابلیت رشد و پرورش هم دارد و هرچه بهتر و موفق‌تر بتوانیم آن را مدیریت كنیم و هوش‌هیجانی را در خودمان و فرزندان‌مان بیشتر پرورش دهیم، تاثیرات مثبتی هم از آن در زندگی‌مان مشاهده خواهیم كرد.
برای این‌كه بهتر متوجه این موضوع شوید، به این مثال توجه كنید: امنیت شغلی یكی از موضوعات مهم و یكی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های انسان امروزی است،اما فردی كه EQ بالایی دارد و براحتی می‌تواند با دیگران ارتباطات مناسبی برقرار كند، به طور حتم امنیت شغلی بهتر و بیشتری هم خواهد داشت البته مبحث EQ فقط به این موضوع ختم نمی‌شود و تعریف‌های گسترده‌تری دارد؛ رضایتمندی از زندگی زناشویی، داشتن روابط اجتماعی لذت‌بخش، ارتباط شغلی مناسب، انگیزش شغلی و ارتباط مناسب والدین با فرزندان همگی از جمله مواردی است كه در صورت استفاده مناسب از هوش‌هیجانی می‌تواند رشد كند و بهبود یابد.
در واقع، هوش‌هیجانی بیشتر بر موضوع ارتباط مناسب افراد با یكدیگر تاكید می‌كند كه متأسفانه در این دوران كمی به دست فراموشی سپرده شده است.
در صورتی كه اگر به این موضوع اهمیت بیشتری بدهیم، تاثیر مثبتی بر خود بویژه فرزندان‌مان خواهیم گذاشت كه به این ترتیب در پرورش هوش‌هیجانی آنها نیز موثر خواهیم بود.

چرا حشرات یخ نمی زنند     
آیا تا به حال حشره ای را دیده اید که در سرما لباس زمستانی به تن کرده باشد؟ بی شک هیچ حشره ای را ندیده اید که برای در امان ماندن از سرمای زمستان، لباسی از جنس پوست حیوانات به تن داشته باشد.
این در حالی است که این موجودات خونسرد هستند و دمای بدن آنها نزدیک به دمای محیط اطرافشان است. به نظر شما چرا این موجودات در سرما یخ نمی زنند؟ چه عاملی به آنها کمک می کند بتوانند در مقابل سرمای هوا از خود مقاومت نشان داده و به حیاتشان ادامه دهند؟
البته بعضی از حشرات در اثر سرما می میرند. بسیاری از گونه های حشرات تنها در یک مرحله زندگی، خود را با سرمای زمستانی تطبیق می دهند.
برای مثال در بعضی از حشرات تنها آنها که در مرحله شفیرگی هستند و بدنشان داخل پیله ای عایق قرار گرفته است توانایی مقاومت در برابر سرمای هوا را دارند.
حشرات دیگر مانند پشه ها و ملخ ها اصلا در برابر سرما مقاوم نبوده و بسرعت می میرند. اما این حشرات در اعماق آب یا خاک تخمگذاری می کنند تا تخم ها در سرمای هوا یخ نزند تا زمانی که تخم ها در این شرایط از سرمای هوا مصون بمانند، می توانند در آغاز فصل بهار سر از تخم بیرون بیاورند.
اما برخی از حشرات بالغ و عنکبوت ها در سرمای هوا زنده می مانند و کاهش دمای هوا تهدیدی علیه حیات این گروه از موجودات نیست.
این گروه از حشرات در اعماق زمین که در مقایسه با سطح زمین دمای بیشتری دارد مخفی می شوند و در خانه های گرمی که در دل خاک می سازند پناه می گیرند.
یکی از قابلیت های حشرات این است که گروهی از آنها با آغاز فصل سرما به خواب زمستانی می روند و با این روش خود را از سرمای زمستان مصون نگه می دارند.
اما هنوز محققان درباره خواب زمستانی حشرات به یافته هایی دست نیافته اند و از این رو به نظر می رسد خواب زمستانی حشرات در مقایسه با دیگر موجوداتی که در زمستان به خواب می روند متفاوت باشد.
اما آنچه مسلم است حشراتی که به خواب زمستانی می روند به طور کامل غیرفعال شده و کاهش متابولیسم بدن در این موجودات به آنها این امکان را می دهد تا بتوانند در سرمای زمستان از ذخیره چربی بدنشان برای زنده ماندن استفاده کنند.
بسیاری از حشراتی که به خواب زمستانی می روند، حتی در دمای کمتر از نقطه انجماد نیز می توانند زنده بمانند. به نظر شما چنین چیزی چطور ممکن است؟ این موجودات نوعی ضدیخ انحصاری در بدنشان می سازند.
هنگام خواب زمستانی، حشرات انواع مختلفی الکل در بدنشان تولید می کنند. این الکل، نقطه انجماد مایعاتی که در بدنشان وجود دارد را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
این ضدیخ طبیعی به بسیاری از حشرات کمک می کند در سرمای زمستان زنده مانده و با آغاز فصل بهار زندگی را دوباره از سر گیرند.